In deze blogpost zal er worden gesproken over je manuscript maken. Voor veel mensen klinkt het begrip in eerste instantie een beetje ouderwets en achterhaald… van oorsprong beschrijft het begrip manuscript dan ook een handgeschreven tekst die op bijvoorbeeld papier, perkament of papyrus met inkt geschreven is. Het woord manuscript werd daarbij oorspronkelijk voornamelijk bedoeld voor brieven.
Door het uitvinden van de drukpers werd het woord manuscript niet alleen meer voor handgeschreven, maar ook voor gedrukte teksten en boeken gebruikt. Ondertussen wordt het voornamelijk voor alle werken gebruikt, die door auteurs geschreven zijn. Of het werk met de hand geschreven is of niet, is daarbij niet meer van belang.
De vraag die we hier stellen is natuurlijk niet die naar de betekenis van het woord. In tegendeel, het gaat hier om de vraag die veel auteurs zichzelf stellen: Hoe kan ik het perfecte manuscript maken? Wat moet ik doen wanneer het er niet goed uitziet, zonder dat het problemen bij het drukken veroorzaakt?
Dit is een relatief nieuw probleem. In het verleden was het de uitdaging om je manuscript voor de uitgever acceptabel te maken. De uitgever zorgde dan voor de rest en je hoefde je geen zorgen om het drukwerk te maken. Als self-publisher moet je hier zelf voor zorgen. Dat lijkt soms misschien even lastig, maar een mooi manuscript maken kan volgens ons iedereen die gebruikt maakt van onderstaande tips.
Een manuscript maken: alles wat een uitgever kan, kun je zelf ook!
Dat klinkt wellicht ambitieus, maar wij zijn hiervan volledig overtuigd. Een manuscript maken lukt prima als je weet wat je moet doen of waar je op moet letten. Een éénduidige manier bestaat er overigens niet. Er zijn namelijk meerdere wegen die tot een goed kant-en-klaar manuscript leiden. Sommige gemakkelijker dan anderen. Het hangt er vanaf wat je precies van plan bent.
Professionele auteurs gebruiken vaak programma’s zoals Adobe InDesign of Quark. Met hulp van zulke programma’s kunnen ze hun manuscript maken. De mogelijkheden hiermee zijn aanzienlijk beter dan met een tekstverwerkingsprogramma zoals Microsoft Word. Niettemin gebruiken de meeste mensen wereldwijd Word als tekstverwerkingsprogramma. Daarom gaan de tips in deze blog dann ook vooral over de functionaliteit van Word. Een positief puntje: met Microsoft Word is meer mogelijk, dan vaak word gedacht.
Wij adviseren overigens wel het gebruik van de normale en volledige Microsoft Word-versie. In sommige gevallen kun je ook met de gratis Open Office variant werken. Open Office zorgt alleen in veel gevallen voor onoplosbare problemen bij de conversie van je manuscript naar PDF, waardoor naar onze mening het creëren van een compleet document met behulp van dit programma niet bijzonder geschikt is.
In de laatste jaren hebben wij duizenden manuscripten van auteurs gezien. Daaruit hebben we een aantal lessen kunnen trekken die wij onze auteurs graag ter beschikking willen stellen en die helpen bij het manuscript maken.
Op basis van onze ervaring presenteren we hier een aantal veel gemaakte fouten, dan wel veel voorkomende problemen, die we in de praktijk tegenkomen:
- Verkeerd basisformaat: bijv. verzoek om van een A4 manuscript een A5 formaat te maken
- Manuscript maken zonder afmetingen
- Verkeerd typegebied en foute plaatsing van linker en rechter zijde.
- Missende of verkeerd geplaatste pagina nummers
- Verschoven foto’s bij het converteren naar PDF
- Lettertypes, welke niet ingesloten zijn
- Onverklaarbare blanco pagina’s bij het converteren naar PDF
In deze blog gaan we verscheidene mogelijkheden na, waarmee een foutloos manuscript gecreëerd kan worden. Daarbij wordt ook verwezen naar tutorials die bijvoorbeeld op YouTube te vinden zijn. Door middel van deze tutorials kun je stap voor stap het gedetailleerde werkproces volgen en dan zelf omzetten.
1. Hoe kan ik een A5 manuscript maken vanuit een A4 formaat?
Nee, deze vraag is allesbehalve overbodig. Er zijn tal van auteurs die veel tijd en werk in hun creatie investeren. Nadenken over het boekformaat hoort daar vaak niet bij. Voordat je begint met manuscript maken is dat echter wel zo handig. Welk boekformaat je kiest maakt helemaal niks uit, maar het moge duidelijk zijn, dat in geen enkele boekhandel een A4-thriller ligt. Tegelijkertijd wordt lesmateriaal zelden als pocketformaat gepubliceerd. Belangrijk dus dat het formaat te allen tijden bij de doelgroep en het genre past. Vervolgens moet het manuscript aan het gewenste/vereiste boekformaat aangepast worden.
Deze tutorial laat in 30 seconden zien hoe je in Word 2016 het boekformaat aanpast. Houd er wel rekening mee dat de knoppen zich in verschillende Word versies op andere plaatsen kunnen bevinden. Ook daarvoor hebben ze soortgelijke tutorials op YouTube.
2. Wat is afloop & hoeveel afloop moet ik hebben voor een gedrukt boek?
De afloop is een noodzakelijke rand die wordt ‘afgesneden’ bij de drukker. Logisch gezien is deze rand alleen aan de buitenkant van een boek. Bij de boekenplooi (waar het boek aan elkaar wordt geplakt of genaaid) is er geen afloop. Hoe groot de afloop moet zijn hangt van de drukkerij af. In de meeste gevallen wordt er met 3 mm of 2 mm gerekend.
Een voorbeeld: een auteur wil een pocketformaat (120 x 190 mm). Daarbij is 3 mm afloop nodig. Het formaat, wat in het bewerkingsprogramma, bijvoorbeeld Word of InDesign ingegeven moet worden is dan 123 x 196 mm (120 x 190 + 2 x 3 mm afloop). 3 mm voor de linker en rechter buitenzijden en 3 mm naar de onder- en de bovenkant.
In deze context is het begrip “crop mark” ook nog belangrijk. Veel drukkerijen eisen deze snijmarkeringen in je manuscript, waardoor duidelijk wordt wat afgesneden kan worden. Deze functionaliteit is helaas niet beschikbaar bij Word. Het zou een programma zoals InDesign of een drukkerij vereisen waarmee je dit kunt doen.
3. Hoe stel ik het juiste typegebied of bladspiegel in voor mijn tekst
Met betrekking tot het typegebied, ook wel de bladspiegel genoemd zijn er verschillen van mening. Veel hangt af van je persoonlijke smaak. De vrije witte gebieden rondom het typegebied (tekst/illustraties) zijn echter belangrijk voor de leesbaarheid. Bij het manuscript maken moet je daar dus wel rekening mee houden.
Onze tip: pak gewoon een paar boeken uit je boekenkast en een liniaal. Kies vervolgens de afstand die je het beste bevalt. Pas het manuscript vervolgens dienovereenkomstig aan. De afstand tot de marge op de latere binnenkant van het boek moet toenemen naarmate het aantal pagina’s toeneemt. Voor de binding hebben we namelijk ruimte nodig, de zogenaamde “bindende correctie”. In Word kun je dit instellen als “rug marge”.
Op internet kun je hele wetenschappelijke essays over het typegebied vinden. Dat mag je gerust overslaan, wat ons betreft. In ieder geval is er een eenvoudige juiste oplossing voor Word, die tegelijkertijd ook het probleem links-rechts oplost. In de volgende video wordt uitgelegd waar en hoe de marges worden ingesteld.
Je kunt daarmee dus de gewenste afmetingen invoeren.
Als vuistregel (gespecificeerde informatie) kun je de volgende afmetingen invoeren:
Boven: 1,8 – 2,1 cm
Onder: 2,8 – 3,3 cm
Buiten: 2,3 – 2,8 cm
Binnen: 1,5 – 1,8 cm
Rug marge (bindingscorrectie):
- Tot 150 pagina’s: 0,6 cm
- Tot 300 pagina’s: 1,0 cm
- Tot 500 pagina’s: 1,2 cm
- Vanaf 500 pagina’s: 1,5 cm
Aangezien de marges in een boek altijd worden gespiegeld, selecteer je onder “pagina’s” in het vervolgkeuzemenu “meerdere pagina’s” de optie “tegenovergestelde pagina’s“. Kies bij “vertoning” in het vervolgkeuzemenu “toepassen” de optie “volledig document”.
Met deze instellingen begint het binnenste gedeelte van het boek aan de rechterkant en wordt er doorgeteld.
4. Hoe krijg ik in Word correcte paginanummers?
Het invoegen van paginanummers kan een beetje lastig zijn, maar met de volgende informatie zou je een goed resultaat moeten kunnen behalen.
De volgende instellingen moeten worden ingesteld:
- Voeg pagina- en sectie-einden toe in het menu voor pagina-indeling, zodat het paginanummer niet op de eerste pagina verschijnt of zelfs maar begint. Hiervoor is een super eenvoudige tutorial.
- Als je de paginanummers niet in het midden wilt plaatsen, maar aan de rechterkant van de rechter pagina en aan de linkerkant van de linker pagina, gaat het om de instelling “even” en “oneven” pagina’s onderscheiden. Dubbelklik dan even onderaan de pagina. Meer informatie is hier te vinden.
5. Afbeeldingen die in je manuscript als PDF verschuiven. Wat te doen?
Schrijf je doorlopende teksten zonder illustraties of gebruik je InDesign of Quark? Dan zul je dit probleem niet kennen. Helaas worstelen Microsoft Word-gebruikers hier regelmatig mee.
De oorzaak is dat de afbeeldingen niet correct gepositioneerd zijn. Met het menu “invoegen” in Word kun je eenvoudig foto’s invoegen. Zodra een afbeelding ingevoegd is, wordt het opmaakmenu automatisch geopend met de nogal vreemde optie “regelafbreking”. Kies hier bij voorkeur de optie met “tekst in de rij”. De opties “vóór de tekst” en “achter de tekst” zijn in elk geval problematisch.
Voor het opslaan van Word bestanden als PDF raden we 3 alternatieven aan:
PDF creëren met de geïntegreerde ISO-norm: PDF
- Ga naar het tabbladmenu
- Klik op opslaan als
- Selecteer een map
- In het vervolgkeuzemenu opslaan als PDF kiezen
- Voordat je opslaat klik je op de knop opties
- Daar onder PDF-opties ISO 19005-1 compatibel (PDF/A) kiezen
- Opslaan
PDF creëren met het gratis CUTEPDF-programma
- Download en installeer het CutePDF programma
- Overschakelen naar Word, na de installatie
- Ga naar het tabbladmenu
- Klik op afdrukken
- Selecteer voor printers de optie CutePDF Writer
- Klik op afdrukken
PDF creëren met het gratis PDF-Creator-programma
PDF Creator is een meer gedetailleerd PDF-programma met veel goede functies. Het is echter ook een beetje complexer. Dit PDF-programma produceert wel de beste resultaten voor complexe Word bestanden.
- Download en installeer PDF-Creator
- Overschakelen naar Word na de installatie
- Naar het tabbladmenu
- Klik op afdrukken
- Selecteer PDFcreator voor printers
- Klik op de eigenschappen van de optie printer
- Klik op uitbreiden
- Je komt in het instellingen venster waar je de volgende informatie moet invoeren
- Stel het papierformaat in: je boekformaat (grootte van de aangepaste pagina) plus 6 mm clipping voor de “hoogte” en 3 mm voor de “breedte”
- Stel DPI in op 300
- ICM-kleurbeheer: ICM wordt gerund door de host
- TrueType: op het tabblad selecteer je de instelling “download-lettertype”/”download als lettertype”
- Klik tweemaal op de knop OK
- Klik op afdrukken en sla PDF op in de gewenste map met bestandnaam
6. Waarom is mijn lettertype niet ingesloten in de PDF?
Dit is een typisch voorbeeld van de beperkte PDF-techniek via de normale PDF-functie in Word. Het lettertype moet namelijk echt in het PDF bestand geladen en opgeslagen worden. Dit is helaas met de normale PDF-functie niet mogelijk. Sla de PDF eenvoudig op met een van de bovenstaande alternatieven onder punt 5 op om dit probleem te voorkomen. Hiermee kun je een foutloos manuscript maken.
7. Ik heb plotseling blanco pagina’s bij de conversie naar PDF?
Blanco pagina’s kunnen veel problemen veroorzaken, omdat ze niet worden weergegeven in het originele document, maar toch zijn opgenomen in de opgeslagen programmacode. In alle gevallen heeft het iets met de pagina-einden te maken, vaak in combinatie met illustraties. Hier helpt eigenlijk maar één ding: proberen totdat het werkt. Word is op dit punt eigenlijk niet helemaal te begrijpen.
Klik op Ctrl + * om alle alinea-markeringen en verborgen opmaakpictogrammen te bekijken. Bekijk overal waar pauzes worden weergegeven. Het helpt vaak als je de pauzes opneemt of anders plaatst. Gebruik de verschillende opties die beschikbaar zijn voor pagina- en sectie-einden. Helaas is er vanuit ons oogpunt geen andere manier. Met eventuele lezerstips of goede opmerkingen zijn wij altijd heel blij!
Wat laatste tips
- De best leesbare lettertypen zijn Times New Roman, Arial, Calibri of Helvetica
- De gemakkelijkst te lezen lettergroottes zijn 12pt voor Times New Roman, 10pt voor Arial en 12pt voor Helvetica. Voor een A5-boekformaat is het echter soms nuttig om een kleiner lettertype te gebruiken.
- Begin elk hoofdstuk op een nieuwe pagina
- Vergroot de lettergrootte van de ondertitel om deze te markeren
- De regelafstand is afhankelijk van het leescomfort van de lezer; onze aanbeveling is tussen de 1,1 en 1,5 regelafstand
Conclusie
Met de bovengenoemde tips en tricks wordt het mogelijk om een foutloos manuscript op te stellen zonder gebruik te hoeven te maken van dure programma’s. De beste manier is om het zelf te proberen. Je zult merken dat je stap voor stap steeds betere resultaten behaalt. Als er toch nog problemen naar boven komen drijven kun je natuurlijk nog steeds contact opnemen met 24Bookprint. Laat ons hieronder weten welke tips je verder hebben geholpen – of wat je nog nodig hebt!
